Youval Noah Harari: Sapiens. Od zwierząt do bogów

„Jeśli we wszechświecie są bogowie, narody, przedsiębiorstwa, pieniądze, prawa człowieka czy sprawiedliwość, to tylko w zbiorowej wyobraźni istot ludzkich”.

„W świetle świadectw historii homo sapiens jawi się jako ekologiczny seryjny morderca”.

„Pierwsza fala kolonizacji obszarów lądowych przez homo sapiens była największą i najbardziej gwałtowną katastrofą ekologiczną, jaka kiedykolwiek nawiedziła królestwo zwierząt. Najbardziej ucierpiały zwierzęta pokryte futrem. W okresie rewolucji poznawczej naszą planetę zamieszkiwało około 200 rodzajów wielkich ssaków lądowych o masie przekraczającej 45 kilogramów. Po rewolucji agrarnej przy życiu pozostało jedynie 100 z nich. Homo sapiens wytępił połowę gatunków wielkich zwierząt na długo przed tym, jak wynalazł koło, pismo czy narzędzia żelazne”.  Keep Reading →

Jan Hahn: Śląsk Magiczny

Jan Hahn: Śląsk Magiczny

Jan Hahn: Śląsk Magiczny

Jan Hahn napisał książkę pod wieloma względami niezwykłą. Śląsk magiczny­ można nazwać wyjątkowo drobiazgowym przewodnikiem po Śląsku współczesnym i historycznym – tudzież Śląsku niezwykłym właśnie. Autora interesują bowiem głównie „dziwy, wspaniałości i niezwykłości”, których tropieniem i odkrywaniem zajmuje się z godnym podziwu zaangażowaniem i prawdziwą pasją. Według niego każda niemal ze śląskich wsi godna jest odwiedzenia i poświęcenia jej kilku słów.     Keep Reading →

Pierre Aubé: Św. Bernard z Clairvaux

Pierre Aubé: Św. Bernard z Clairvaux

Pierre Aubé: Św. Bernard z Clairvaux

O świętym Bernardzie z Clairvaux mówi się czasem, że w XII wieku znaczył tyle co cesarz i papież razem wzięci. Mimo to dotąd nie mieliśmy w Polsce jego porządnej biografii. Jeszcze w poprzednim stuleciu ukazała się wprawdzie książka Stanisława Kiełtyki Święty Bernard z Clairvaux, jest ona jednak napisana przez cystersa i ma tak nieznośnie apologetyczny charakter, że nie sposób jej czytać bez bólu. Dlatego wydana niedawno przez PIW nowa biografia pióra Pierre’a Aubé – znanego francuskiego mediewisty – wzbudziła moją zrozumiałą ciekawość.     Keep Reading →

Jean-Christophe Rufin: Podróże króla Madagaskaru

Jean-Christophe Rufin: Podróże króla Madagaskaru

Jean-Christophe Rufin: Podróże króla Madagaskaru

Podróże króla Madagaskaru Jeana-Christophe’a Rufina to opowieść o burzliwym życiu hrabiego Maurycego Augusta Beniowskiego (1746-1786), sławnego w swoim czasie – potem cokolwiek zapomnianego – żołnierza, poszukiwacza przygód i podróżnika, autora poczytnych pamiętników, napisanych w języku francuskim.

Tak, to ten sam Beniowski, którego Juliusz Słowacki uczynił tytułowym bohaterem słynnego poematu. Ten sam i nie ten sam, albowiem Słowacki zgodnie z zasadami gatunku i trendami epoki „kreował rzeczywistość” ile wlezie, o czym zresztą w tekście informował wprost. Niewątpliwie bliższy historycznemu pierwowzorowi jest Beniowski według Rufina, aczkolwiek i ten autor nie trzyma się ściśle faktów. Jak czytamy w posłowiu, opis podróży bohatera jest „tak wierny, jak to możliwe”, choć dla potrzeb narracyjnych autor pozwolił sobie „nieco nagiąć chronologię”. Keep Reading →

Karen Armstrong: Pola krwi. Religia i przemoc

Karen Armstrong, Pola krwi. Religia i przemocZastanawiając się dziś nad ludzką skłonnością do przemocy, Armstrong przytacza słowa Chrisa Hedgesa, korespondenta wojennego „New York Timesa”: „Wojna sprawia, że świat staje się zrozumiałym, czarno-białym obrazem, na którym są «oni» i jesteśmy «my». Jest ona stanem zawieszenia myśli, szczególnie samokrytycznych. Wszystko jest nieważne w obliczu wspólnego wysiłku. Jesteśmy jednym. Większość z nas chętnie akceptuje wojnę, dopóki jesteśmy w stanie objąć ją systemem wierzeń, który przedstawia wynikające z niej cierpienie jako konieczność do osiągnięcia wyższego dobra, ponieważ istoty ludzkie nie poszukują wyłącznie szczęścia, ale też sensu. Tragiczne jest jednak to, że wojna to niekiedy najpotężniejszy środek w ludzkiej społeczności uniemożliwiający odnalezienie sensu”. Keep Reading →